21 Νοέ Καρκίνος του μαστού και σεξουαλικότητα
Πήρα την απόφαση να γράψω αυτό το άρθρο μετέπειτα κοινής ερώτησης που μου κάνουν οι νέες ασθενείς που χειρούργησα για καρκίνο του μαστού. Ευτυχώς νιώθουν οικειότητα απέναντι μου και για αυτό με ρωτάνε οτιδήποτε τις προβληματίζουν. Ο καρκίνος του μαστού και η σεξουαλικότητα αποτελούν βασική αιτία προβληματισμού μεταξύ των γυναικών που πάσχουν από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Η ερώτηση που λαμβάνω συχνά ως Χειρουργός Μαστού – Μαστολόγος είναι η εξής:
” Πώς μπορούν να λυθούν τα σεξουαλικά προβλήματα των γυναικών που χειρουργούνται για καρκίνο του μαστού, ειδικά αν είμαστε σε νέα ηλικία; Όλοι μιλούν για την ποιότητα ζωής: η σεξουαλική ικανοποίηση δεν είναι μέρος αυτής της ποιότητας; Η χημειοθεραπεία ήταν η αιτία πρώιμης εμμηνόπαυσης που δε μπορώ καν να θεραπεύσω με ορμόνες. Δε μπορώ πλέον να κάνω έρωτα. Μπορεί να γίνει κάτι γι’ αυτό;”
Αυτή είναι η ψυχολογία νεαρών γυναικών των οποίων η σεξουαλική ζωή σταμάτησε. Ο καρκίνος του μαστού επηρεάζει και τις τρεις βασικές διαστάσεις που συνθέτουν την ανθρώπινη σεξουαλικότητα:
– σεξουαλική ταυτότητα, το βιολογικό φύλο της γέννησης, το οποίο περιλαμβάνει επίσης τη δυνατότητα μητρότητας
– σεξουαλική λειτουργία, η οποία περιλαμβάνει επιθυμία, διέγερση, οργασμό, σωματική και συναισθηματική ικανοποίηση
– σεξουαλική σχέση, καθώς οι επιπτώσεις του καρκίνου του μαστού μπορούν επίσης να είναι δυσάρεστες για το ζευγάρι.
Αρκεί να πούμε ότι μετά τον καρκίνο του μαστού, το 25% των ζευγαριών χωρίζουν, σε σύγκριση με το 7% αν είναι ο άνδρας που έχει τον καρκίνο! Ο αντίκτυπος που έχει ο καρκίνος του μαστού στη σεξουαλικότητα, σε όλες τις πτυχές της, είναι μεγαλύτερος όσο νεότερη είναι η γυναίκα κατά τη στιγμή της διάγνωσης του καρκίνου. Το 25% των γυναικών με καρκίνο του μαστού δεν είναι ακόμη στην εμμηνόπαυση κατά τη στιγμή της διάγνωσης, με πολλές από αυτές να είναι τριάντα με σαράντα ετών. Πολλές εξακολουθούν να αναζητούν μία σταθερή σχέση, δεν έχουν ακόμη κάνει το πρώτο τους παιδί ή έχουν πολύ μικρά παιδιά. Το βάρος της διάγνωσης του καρκίνου είναι επομένως μέρος μιας υπαρξιακά πολύ απαιτητικής κατάστασης και μπορεί να ανοίξει μία σειρά ερωτήσεων. Μια νεαρή γυναίκα 34 ετών μου είπε: «Δεν είναι καν ο καρκίνος από μόνος του που με ανησυχεί, αλλά η ιδέα των δύο παιδιών μου που ίσως δε θα προλάβω να τα δω να μεγαλώνουν. Αυτή είναι η σκέψη που με κάνει να μην κοιμάμαι τα βράδια.”
Θεραπείες και επιπτώσεις
Γιατί ο καρκίνος του μαστού μπορεί να είναι τόσο επιβλαβής για τη σεξουαλική ζωή και τη σεξουαλικότητα των γυναικών; Στις νεότερες γυναίκες, η παρουσία επιθετικών καρκίνων, απαιτεί τη χρήση χημειοθεραπείας που σχετίζεται με χειρουργική επέμβαση ή / και ακτινοθεραπεία. Η χημειοθεραπεία προκαλεί βλάβη στις ωοθήκες που μπορεί να προκαλέσει πρώιμη εμμηνόπαυση. Στη συνέχεια, μπορεί να συμβεί ότι σε ένα χρόνο η νεαρή γυναίκα αντιμετωπίζει τρεις μεγάλες δοκιμές: – καρκίνο του μαστού από μόνη της, με όλο το φορτίο της αγωνίας και της θεραπευτικής βαρύτητας;- πρώιμη εμμηνόπαυση, με όλα τα σχετικά συμπτώματα (εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις, πόνος στις αρθρώσεις, απώλεια επιθυμίας, επιταχυνόμενη γήρανση του δέρματος και του σώματος γενικά) – η απώλεια του “φίλου” που δεν μπορεί να φανταστεί μια ζωή χωρίς παιδιά, λόγω της πρώιμης εμμηνόπαυσης, όπως συνέβη στη Μ., μια άλλη 32χρονη ασθενή μου.
Τρία «πένθη» που καθιστούν ακόμα πιο δύσκολη την εμπιστοσύνη στη ζωή και την καταπολέμηση του καρκίνου με αποφασιστικότητα. Οι θεραπείες μπορούν να μειώσουν την ψυχική και σωματική διέγερση. Η απώλεια οιστρογόνων μπορεί να μειώσει την κολπική λίπανση, με αποτέλεσμα ξηρότητα και πόνο στην επαφή. Αλλάζει επίσης το κολπικό οικοσύστημα (το σύνολο των μικροοργανισμών που προστατεύουν τον κόλπο από την εισβολή μικροβίων). Η πιθανότητα εμφάνισης κυστίτιδας μπορεί να αυξάνεται μετά την επαφή, η οποία συνήθως εμφανίζεται 24-72 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή.
Αλήθεια ή ψέμματα: μπορούν να τεκνοποιήσουν οι νέες κοπέλες μετά από χημειοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία?
Αλήθεια
Σε νεαρές γυναίκες που δεν έχουν ακόμη κάνει παιδιά, ή που επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητα, είναι δυνατόν, πριν από τη χημειοθεραπεία να γίνει κρυοσυντήρηση ωαρίων παρέχοντας τη δυνατότητα να τεκνοποιήσουν μετά το τέλος των θεραπειών. Ο καρκίνος και η γονιμότητα δεν αποτελούν πλέον δυο έννοιες που δε μπορούν να συνυπάρξουν, καθώς υπάρχουν επιλογές για την απόκτηση παιδιών ακόμα και μετά τη θεραπεία.
Θηλυκότητα
Ο καρκίνος του μαστού επηρεάζει το κύριο όργανο της θηλυκότητας και αυτό τραυματίζει τη σεξουαλική ταυτότητα της γυναίκας ανάλογα με το είδος του καρκίνου και το είδος της επέμβασης που απαιτείται. Όλες οι έρευνες που διεξάγονται σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού αναγνωρίζουν ότι η ποιότητα ζωής μετά από αυτή τη διάγνωση είναι ικανοποιητική για το 70-80% των γυναικών. Η σεξουαλική λειτουργία και η σεξουαλική ικανοποίηση δείχνουν σημαντική επιδείνωση, κυρίως σε νεότερες γυναίκες, οι οποίες ήταν σε γόνιμη ηλικία κατά τη στιγμή της διάγνωσης.
Τι συμβαίνει από ψυχοσυναισθηματική άποψη
Η πτώση της σεξουαλικής επιθυμίας εξαρτάται όχι μόνο από την ανεπάρκεια των ορμονών, αλλά και από την κατάθλιψη. Μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω με την απώλεια της δυνατότητας απόκτησης παιδιών που κάνει τη γυναίκα να αισθάνεται ανεπαρκής απέναντι στην μητρότητα.
Πώς να βελτιώσετε τη σεξουαλικότητα (και τη ζωή!) μετά τον καρκίνο του μαστού
Η ζωή της γυναίκας πρέπει και μπορεί να βελτιωθεί μετά τον καρκίνο του μαστού και εξαρτάται από την αποφασιστικότητα της ίδιας της γυναίκας.
Αλλαγή Τρόπου ζωής:
Καθημερινή άσκηση: διατηρεί καλύτερο το σχήμα του σώματος, μειώνει την αύξηση του σωματικού βάρους λόγω εμμηνόπαυσης και θεραπείας, μειώνει τη γενική φλεγμονή, μειώνει τον κίνδυνο λεμφοιδήματος και βελτιώνει τη διάθεση.
Διατροφή χαμηλή σε λιπαρά, ζωικές πρωτεΐνες και σάκχαρα όπως η γλυκόζη: μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής και μεταβολικών και καρδιαγγειακών κινδύνων που σχετίζονται με την πρώιμη εμμηνόπαυση.
Βγείτε έξω, να είστε κοινωνικά ενεργή: βελτιώνει τη διάθεση και την ικανότητα να αντιμετωπίσετε πολλές δυσκολίες, αυξάνει την πιθανότητα να βοηθηθείτε από τους άλλους.
Να καλλιεργείτε την πνευματικότητα και την αναζήτηση του νοήματος στη ζωή, χρήση αντικαταθλιπτικών όπως η παροξετίνη μειώνουν τις εξάψεις, το άγχος και την κατάθλιψη. Πρέπει να χρησιμοποιούνται στη χαμηλότερη αποτελεσματική δόση επειδή μπορούν να εμποδίσουν τον οργασμό, φυτοοιστρογόνα (που εξάγονται από σόγια ) είναι φυσικές ουσίες, παρόμοιες με τα οιστρογόνα αλλά 10.000 φορές λιγότερο δραστικές, οι οποίες έχουν δράση παρόμοια με την ταμοξιφαίνη (η ουσία που χρησιμοποιείται για τη μείωση υποτροπών). Έχουν το ειδικό πλεονέκτημα της μείωσης ορισμένων συμπτωμάτων (για παράδειγμα, μειώνουν τις εξάψεις κατά 35-45%). Ωστόσο, η γνώμη των ογκολόγων σχετικά με τη χρήση των φυτοοιστρογόνων δεν είναι σαφής, κολπικά προβιοτικά, όπως το Lactobacillus βελτιώνουν το κολπικό οικοσύστημα και τις ικανότητες άμυνας κατά των παθογόνων μικροβίων, μειώνοντας τον κίνδυνο κολπίτιδας και κυστίτιδας.
Η ψυχοσεξουαλική υποστήριξη στη γυναίκα ή / και στους δύο συντρόφους: ακόμη και ο άνδρας που θέλει να βοηθήσει τη σύντροφό του σε αυτό το δύσκολο υπαρξιακό πέρασμα χρειάζεται πληροφορίες, να ακούει, να απαντά στις αμφιβολίες του, στους φόβους του, στις δυσκολίες του! Οι πρακτικές συμβουλές βοηθούν το ζευγάρι να ξεπεράσει αυτή τη δύσκολη περίοδο διατηρώντας μια καλή σωματική και σεξουαλική οικειότητα.